Nyamuk kemudaratan atau kebaikan

Nyamuk merupakan suatu perkataan yang terlalu lumrah bagi kehidupan manusia. Perkataan ini amatlah sukar untuk dipisahkan daripada kehidupan seharian kita. Sehinggakan peribahasa kita juga ada yang menggunakan perkataan nyamuk misalnya marahkan nyamuk kelambu di bakar.

Bagi masyarakat Malaysia, kita mengenali nyamuk dengan kesan-kesan penyakit yang dibawa olehnya. Pada tahun 1950-an dan 1960-an, nyamuk tiruk terkenal kerana malaria, manakala pada tahun 1970-an dan1980-an, nyamuk aedes pula menjadi popular kerana denggi. Sekarang nyamuk Culex pula muncul kerana Japanese Encephalitis (JE) dan juga selesema burung. 

Namun ramai daripada kita tidak benar-benar tahu kenapa nyamuk wujud. Nyamuk hidup dengan jangka hayat yang pendek iaitu antara 10 dan 14 hari. Kitaran hidup nyamuk bermula dengan telur menetas menjadi larva atau jejentik dan seterusnya menjadi pupa sebelum berubah menjadi nyamuk dewasa. Telur nyamuk boleh dijumpai terapung di atas permukaan air sementara larva nyamuk dan pupa akan berada di bawah permukaan air.

Semua kitaran tersebut kecuali nyamuk dewasa, memerlukan air untuk hidup. Nyamuk memanglah sentiasa ada dan jumlahnya bergantung kepada kedudukan geografi. Umpamanya, di ladang-ladang dan di pinggir-pinggir hutan atau belukar, bilangan nyamuk agak banyak hingga menyusahkan kehidupan manusia. Kewujudan nyamuk merupakan asas rantaian makanan bagi kehidupan di bumi.

Nyamuk merupakan makanan kepada beberapa jenis serangga dan reptilia kecil manakala larva nyamuk pula merupakan makanan kepada anak-anak ikan. Dalam era kemodenan sekarang ini, banyak racun serangga perosak telah digunakan dengan meluas dalam sektor pertanian atau secara persendirian untuk mengawal serangan serangga perosak.

Tetapi penggunaan racun serangga telah menyebabkan pengurangan atau kepupusan ikan-ikan air tawar tempatan.Sebagai contoh, ikan-ikan laga tempatan yang mudah didapati di saliran-saliran air di seluruh negara amatlah sukar untuk diperoleh pada masa ini.

Salah satu sebab pengurangan itu disebabkan kegunaan racun serangga yang telah mengubah kualiti air dan menjadikannya tempat yang kurang sesuai untuk ikan ini membiak.

Sebab lain ialah kurangnya makanan semula jadi iaitu larva atau jejentik nyamuk untuk anak-anak ikan membesar. Oleh itu, untuk mengurangkan kadar kepupusan ikan ini, satu kaedah perlu dicari dalam usaha pemuliharaan ikan-ikan air tawar tersebut. Satu kaedah yang boleh diaplikasi ialah pengumpulan dan penetasan telur nyamuk secara terancang.

Persoalannya sekarang ialah bagaimanakah untuk mengumpulkan telur-telur nyamuk yang berkeliaran supaya ia boleh ditetaskan dan digunakan sebagai makanan ikan? Mungkin pengamal akuakultur sudah mencubanya tetapi kebanyakan adalah rahsia atau telur nyamuk diperoleh dengan mengutipnya di dalam kolam-kolam atau lopak air. Teknik mengutip telur nyamuk merupakan teknik yang tidak berdaya saing kerana memerlukan masa dan tenaga yang banyak.

Satu cara yang mungkin praktikal dilakukan ialah dengan menarik nyamuk-nyamuk untuk bertelur ditempat yang disediakan. Tetapi apakah yang boleh menarik minat nyamuk untuk datang dan bertelur di tempat-tempat seperti ini? Sekiranya kita dapat merungkai keperluan habitat nyamuk, maka bukan sahaja mendapat faedah dengan penghasilan makanan anak-anak ikan malah kita juga dapat mengurangkan populasi nyamuk.